Η λεπτομερής εξειδικευμένη εξέταση του τραχήλου της μήτρας διενεργείται με ένα ειδικό μηχάνημα το οποίο διαθέτει μικροσκόπιο το κολποσκόπιο , περιέχει πηγή φωτισμού και μεγεθυντικούς φακούς για να γίνεται επιμελής απεικόνιση και μεγέθυνση του τραχήλου.
Κολποσκόπηση του τραχήλου της μήτρας γίνεται σε περίπτωση παθολογικών ευρημάτων του τεστ Παπανικολάου ή ακόμη και σε παθολογική κλινική εικόνα του τραχήλου. Η παθολογία του τραχήλου περιλαμβάνει οξείες ή χρόνιες φλεγμονές, αποτελέσματα ενδεικτικά δυσπλασιών – προκαρκινικών αλλοιώσεων καθώς και μορφολογικές αλλοιώσεις του τραχήλου και του κόλπου. Μετά από ειδικές χρώσεις του τραχήλου με διάλυμα οξικού οξέος και ιωδιούχο διάλυμα Lugol , καταγράφονται τα ευρήματα και η εξέταση συμπληρώνεται με βιοψία του τραχήλου , λήψεις ιστοτεμαχίων από τις παθολογικές περιοχές για διενέργεια ιστολογικής εξέτασης.