ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ
Η κλασική γυναικολογική εξέταση περιλαμβάνει την επισκόπηση και την ψηλάφηση της κάτω κοιλιακής χώρας, των έξω γεννητικών οργάνων , αιδοίο – κόλπος- τράχηλος , του περινέου, των μηροβουβωνικών περιοχών και του πρωκτού καθώς , των δύο μαζικών αδένων- μαστοί καθώς και των δύο μασχαλιαιών κοιλοτήτων. Η εξέταση ολοκληρώνεται με ψηλάφηση και υπερηχογραφικό έλεγχο της ουροδόχου κύστης, των έσω γεννητικών οργάνων , της μήτρας , των ωοθηκών και των σαλπίγγων καθώς και του χώρου γύρω από τα όργανα του πρόσθιου και οπίσθιου δουγλασείου και των παραμητρίων και περιωοθηκικών χώρων.
Σε έφηβες και γυναίκες οι οποίες δεν έχουν ακόμη σεξουαλικές επαφές η γυναικολογική εξέταση δε γίνεται κολπικά, σε υπόνοια σοβαρών παθήσεων εν δυνάμει μπορεί να γίνει από το ορθό αμφίχειρη εξέταση ψηλαφώντας τα εσω γεννητικά όργανα ανάμεσα στα δυο χέρια ψηλαφώντας το έντερο και την κάτω κοιλιακή χώρα. Τα τελευταία 20 χρόνια έχει αντικατασταθεί αυτή η εξέταση από τις απεικονιστικές τεχνικές όπως το κοιλιακό υπερηχογράφημα με γεμάτη ουροδόχο κύστη για την καλύτερη απεικόνιση των οργάνων και τη μαγνητική τομογραφία της κάτω κοιλίας.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΑΣΤΩΝ
Σε όρθια ή καθιστή θέση, με τα χέρια σε ανάταση , πίσω από το κεφάλι ή στη μέση , γίνεται η επισκόπηση-παρατήρηση των μαστών , προσέχουμε το μέγεθος , το σχήμα και το χρώμα των μαστών , της θηλαίας άλω και της θηλής καθώς και των μασχαλών . Παρατηρούμε για τυχόν δερματικές αλλαγές , εισολκές τοπικά ή στη θηλή, τη διαγραφή και πορεία επιφανειακών εμφανών φλεβών καθώς και για φλεγμονές και δερματικές παθήσεις.
Ακολουθεί η ψηλάφηση των μαστών και των μασχαλιαίων κοιλοτήτων, σε όρθια ή καθιστή θέση καθώς και σε ύπτια για σύγκριση των ευρημάτων.
Η ψηλάφηση περιλαμβάνει κάθε σημείο του μαστού και της μασχάλης από έξω προς τα μέσα κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού . Ψάχνουμε για ημίσκληρα , σκληρά ή μαλακά ογκίδια και μάζες που μπορεί να έχουν σαφή ή μη σαφή όρια και μπορεί να είναι επώδυνα ή ανώδυνα.
Συστήνεται η αυτοεξέταση – αυτοψηλάφηση της γυναίκας κάθε μήνα μετά το τέλος της περιόδου γιατί ο μαστός αυτή τη χρονική στιγμή του κύκλου δεν είναι διογκωμένος και δεν πονάει έτσι διευκολύνει την εξέταση από την ίδια τη γυναίκα.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΩ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΧΩΡΑΣ
Παρατηρούμε την κάτω κοιλία για τυχόν αλλαγές στο δέρμα και στο σχήμα της κοιλιάς. Ψηλαφάμε με ήπιες κινήσεις την κάτω κοιλιακή χώρα για τυχόν ανεύρεση ογκιδίων , μαζών ή μορφωμάτων επώδυνων ή ανώδυνων στο δέρμα , τους μυς , ή το έντερο και των έσω γεννητικών οργάνων καθώς και των λεμφαδένων.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΞΩ ΓΕΝΝΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ
Επισκοπούμε – παρατηρούμε το περίνεο το κάτω μέρος της λεκάνης , τα έξω γεννητικά όργανα (αιδοίο- είσοδος κόλπου )και του πρωκτού το τέλος του εντέρου.
Στο περίνεο μπορούμε να διαπιστώσουμε δερματικές αλλαγές , όπως εκζέματα , σπίλοι , θηλώματα ή δερματίτιδες, θυλακίτιδες ή δοθιήνες, διογκώσεις λεμφαδένων ή ουλές και δυσμορφίες από επεμβάσεις.
Στο αιδοίο και στην είσοδο του κόλπου , μπορεί να διαπιστωθούν φλεγμονές δερματικές όπως δερματίτιδες , εκζέματα , κυστικοί σχηματισμοί όπως θυλακίτιδες , δοθιήνες , θηλώματα, κονδυλώματα, ατροφικός λειχήνας, ατροφικός σκληρυντικός λειχήνας , κύστεις επιθηλιακές, αιμαγγειώματα , μικροβιακές φλεγμονές , έρπητας και αλλοιώσεις επακόλουθες συστηματικών νόσων ή σεξουαλικά μεταδιδόμενων παθήσεων.
Στον πρωκτό την απόληξη του εντέρου επίσης η εξέταση μπορεί να διαπιστώσει φλεγμονές μικροβιακές και ιογενής καθώς αιμορροίδες και ραγάδες.
Με τη βοήθεια ενός μιας χρήσεως ιατρικού εργαλείου –τον κολποδιαστολέα- ο οποίος τοποθετείται κολπικά και ανοίγει στη σωστή θέση γίνεται ορατός ο κόλπος και ο τράχηλος η αρχή της μήτρας.
Κολπικά παρατηρούμε την υφή και δομή του κόλπου και του τραχήλου.
Διαπιστώνονται ή αποκλείονται κήλες που προβάλουν στο πρόσθιο και οπίσθιο κολπικό τοίχωμα οι γνωστές κυστεοκήλες και ορθοκήλες μετά από επεμβάσεις ή κολπικό τοκετό. Φλεγμονές του κόλπου από μικρόβια και μύκητες και αλλοιώσεις των κολπικών τοιχωμάτων ή ρήξεις μετά από σεξουαλική επαφή ακούσια ή εκούσια.
Παρατηρούμε το ύψος και τη θέση του τραχήλου της μήτρας και διαπιστώνουμε ή αποκλείουμε πιθανή πρόπτωση ή ανατομική δομική παθολογία , συγγενή ανωμαλία ή παθήσεις του τραχήλου , φλεγμονές – τραχηλίτιδες , προκαρκινικές ή καρκινικές αλλοιώσεις.
Κατά τη γυναικολογική εξέταση μπορεί να γίνει λήψη κολπικού και τραχηλικού εκκρίματος για καλλιέργεια και κυτταρολογική εξέταση το γνωστό τεστ παπανικολάου.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΣΩ ΓΕΝΝΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ
Παλαιότερα με την αμφίχειρη γυναικολογική εξέταση δηλαδή την τοποθέτηση δυο δακτύλων του ενός χεριού στον κόλπο και με το ελεύθερο χέρι ψηλήφηση της κατω κοιλιακής χώρας , εξεταζόταν η μήτρα και τα εξαρτήματα( ωοθήκες σάλπιγγες), ψηλαφώντας τα όργανα αυτά ανάμεσα στα δύο χέρια για τον έλεγχο της φυσιολογίας ή παθολογίας των οργάνων. Την ψηλάφηση του σχήματος του μεγέθους και των τυχόν παθολογικών ευρημάτων ανώδυνων ή επώδυνων, μορφωμάτων – όγκων . Εδώ και αρκετά χρόνια πια τείνει να αντικαθίσταται αυτή η εξέταση από τη χρήση των υπερήχων τόσο του κοιλιακού όσο και του κολπικού ή και τον συνδυασμό των δύο.
Με της νέας γενιάς υπερήχων τόσο των δισδιάστατων όσο και των τρισδιάστατων η απεικόνιση της κάτω κοιλίας και των έσω γεννητικών οργάνων είναι άψογη με πολύ μικρές πιθανότητες λάθους.